W tym poście znajdziecie wszystko na temat przymiotników w języku albańskim.
- rodzajnikowe (np. i mirë, i bukur)
- bezrodzajnikowe (np. guximtar, politik)
Przymiotniki bezrodzajnikowe
Przymiotniki bezrodzajnikowe zakończone na samogłoskę (np. blu) mają takie same formy we wszystkich rodzajach i liczbach. O wiele częściej jednak przymiotniki bezrodzajnikowe są zakończone na spółgłoskę. W takim przypadku w rodzaju żeńskim przybierają końcówkę –e, a w l.mn. rodzaju męskiego –ë.
| rodzaj męski | rodzaj żeński | |
| l. poj. | djali besnik | vajza besnike |
| l.mn. | djemtë besnikë | vajzat besnike |
Przymiotniki rodzajnikowe
Przymiotniki rodzajnikowe zawierają tzw. rodzajnik prepozytywny.
Co to jest rodzajnik prepozytywny? O tym przeczytasz tutaj.
Rodzaje przymiotników rodzajnikowych
- zakończone na –ë, np. i mirë (dobry), i bardhë (biały)
| r.m. nieokreśl. | r.m. określ. | r.ż. nieokreśl. | r.ż. określ. | |
| l. poj. | djalë i mirë |
djali
i mirë
|
vajzë e mirë | vajza e mirë |
| l.mn. | djem të mirë | djemtë e mirë | vajza të mira | vajzat e mira |
- zakończone na spółgłoskę, np. i bukur (piękny)
| r.m. nieokreśl. | r.m. określ. | r.ż. nieokreśl. | r.ż. określ. | |
| l. poj. | djalë i bukur | djali i bukur | vajzë e bukur | vajza e bukur |
| l.mn. | djem të bukur | djemtë e bukur | vajza të bukura | vajzat e bukura |
- zakończone na -ëm, -shëm, np. i sotëm (dzisiejszy), i sjellshëm (uprzejmy)
| r.m. nieokreśl. | r.m. określ. | r.ż. nieokreśl. | r.ż. określ. | |
| l. poj. | djalë i sjellshëm |
djali
i sjellshëm
|
vajzë e sjellshme | vajza e sjellshme |
| l.mn. | djem të sjellshëm | djemtë e sjellshëm | vajza të sjellshme | vajzat e sjellshme |
Nieregularne formy
Część przymiotników odmienia się w sposób nieregularny, np.
| r.m. l.poj. | r.m. l.mn. | r.ż. l.poj. | r.ż. l.mn. | |
| duży |
i
madh
|
të mëdhenj | e madhe | të mëdha |
| czarny | i zi | të zinj | e zezë | të zeza |
| nowy, młody | i ri | të rinj | e re | të reja |
| mały | i vogël | të vegjël | e vogël | të vogla |
| zły | i keq | të këqij | e keqe | të këqija |
Stopniowanie przymiotników
- stopień wyższy tworzony jest poprzez dodanie më, np. Ajo është më e bukur se Drita. – Ona jest ładniejsza od Drity.
- stopień najwyższy tworzony jest tak samo jak stopień wyższy, np. Ajo është më e bukur. – Ona jest najładniejsza.
- w stopniu najwyższym można dołączyć rodzajnik określony do przymiotnika – jest to tzw. stopień absolutny, np. Ajo është më e bukura. – Ona jest najładniejsza. (ze wszystkich)
- stopień niższy tworzony jest poprzez dodanie më pak – mniej, np. Ajo është më pak e bukur se Drita. – Ona jest mniej ładna niż Drita.
Vajzat e bukura janë në dhomë.
Këto vajza janë të bukura.
Ćwiczenia
1. Wpisz w stopniu równym.
Në pranverë pemët janë ........................ (i bukur), sepse janë ..................... (i gjelbër).
Ky libër është ........................ (i vjetër), kurse këta atje janë ..................... (i ri).
Dua të lexoj librat .............................. (interesant).
Në familjen time burrat janë ........................ (besnik).
Vajzat janë njëkohësisht ........................... (i lumtur) dhe ........................ (i lodhur).
2. Wpisz w stopniu wyższym.
Fjalori im është ......................... (i madh) dhe .......................... (i ri) se fjalori yt.
Djali im është ........................ (i vogël) se motra jote.
Janari është .......................... (i gjatë) se shkurti.
Muret e shkollës janë .................................. (i lartë) se muret e shtëpisë sime.
Problemet e vjetra janë ......................... (i mirë) se problemet e reja.
3. Wpisz w stopniu niższym.
Teuta është ................................ (simpatik) se Vera.
Sot qielli është .................................. (i kthjellët) se dje.
Këto vajza janë .................................. (i lodhur) se unë.
Kjo shtëpi është ................................... (modern) se shtëpia jote.
Odpowiedzi
1. të bukura, të gjelbra, i vjetër, të rinj, interesantë, besnikë, të lumtura, të lodhura
2. më i madh, më i ri, më i vogël, më i gjatë, më të larta, më të mira
3. më pak simpatike, më pak i kthjellët, më pak të lodhura, më pak moderne.
