BG: Liczba mnoga rzeczowników rodzaju męskiego po liczebnikach

Oj, długo nie uraczyłam Was żadnym gramatycznym zagadnieniem :) Dziś zatem ważny, ale krótki i przyjemny temat – бройна форма.

Po liczebnikach oraz przysłówkach liczebnikowych колко (ile), няколко (kilka), толкова (tyle) rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę i nieoznaczające ludzi przyjmują specjalną formę – tzw. бройна форма. Oznacza to, że w tej pozycji, zamiast końcówki liczby mnogiej, otrzymują -а lub -я.

Końcówkę -я otrzymują rzeczowniki z przyrostkiem -тел, -й oraz następujące rzeczowniki: огън – огъня (ogień), път – пътя (droga), сън – съня (sen), кон – коня (koń), лакът – лакътя (łokieć), нокът – нокътя (paznokieć); pozostałe rzeczowniki otrzymują końcówkę -а.

Колко часа дневно работиш? – Ile godzin dziennie pracujesz?

Вчера си чупих три нокътя. – Wczoraj złamałam sobie trzy paznokcie.

Вкъщи имаме два телевизора. – W domu mamy dwa telewizory.

Ale! Колко лекари трябват, за да сменят електрическа крушка? – Ile potrzeba lekarzy, aby zmienić żarówkę?

Warto wiedzieć:

• ruchome samogłoski nie znikają po dołączeniu końcówki, np. прозорец – прозореца (okno); wyjątkami są метър – метра (metr), литър – литра (litr) oraz ъ w słowach zakończonych na -изъм, np. архаизъм – архаизма (archaizm);
• rzeczownik път w zależności od znaczenia może posiadać dwie formy po liczebniku: два пътя to dwie drogi, a два пъти to dwa razy;
• rzeczownik ден posiada dwie formy po liczebnikach – два дена i два дни, przy czym ta druga jest częściej używana;
• wyjątkiem od reguły jest także używanie specjalnej formy dla rzeczownika син, polecana jest forma liczby mnogiej двама синове, częściej używana jest jednak двама сина;
• w przypadku rzeczowników oznaczających osoby, często dochodzi do błędów i zamiast zwykłej formy liczby mnogiej usłyszymy formę specjalną, np. двама ученика zamiast poprawnego двама ученици.