niedziela, 3 lutego 2013

ALB: Odmiana czasowników „być” i „mieć”

Dzisiaj mam dla Was odmianę dwóch podstawowych czasowników być i mieć, które są także czasownikami posiłkowymi przy tworzeniu czasu przeszłego złożonego.

Najpierw jednak zobaczmy, jak wyglądają zaimki osobowe:


unë – ja
ti – ty
ai – on
ajo – ona
ne – my
ju – wy
ata – oni
ato – one


Formą podstawową czasownika w języku albańskim jest 1 os. l.poj., gdyż w języku albańskim nie ma formy bezokolicznika, co jest jedną z cech ligi bałkańskiej, do której należy albański.

Odmiana czasownika jam (być):
1. unë
jam
1. ne
jemi
2. ti
je
2. ju
jeni
3. ai, ajo
është
3. ata, ato
janë

Odmiana czasownika kam (mieć):
1. unë
kam
1. ne
kemi
2. ti
ke
2. ju
keni
3. ai, ajo
ka
3. ata, ato
kanë

A teraz kilka przykładów użycia tych czasowników w zdaniach:
Mirëdita! Unë jam Vera. Jam studente e ekonomisë. – Dzień dobry! Jestem Vera. Jestem studentką ekonomii.
Artani dhe Orgesi janë shokë. – Artan i Orges są kolegami.
Ku është motra jote? – Gdzie jest twoja siostra?
Kam një mike. Ajo quhet Besa dhe është mësuese. – Mam jedną przyjaciółkę. Nazywa się Besa i jest nauczycielką.
A ke mace apo qen? – Masz kota albo psa?

A to piosenka bardzo fajnego kosowskiego zespołu Humus – "Ninulla" (Kołysanka). W refrenie znajdziecie Oo ku je ti, e ku jam unë..., czyli Gdzie jesteś ty, a gdzie jestem ja


2 komentarze:

  1. Piosenka - cudo! Już mam na mp3 :) Jeśli dobrze zauważyłam, to ё nie wymawia się na końcu wyrazu, chyba, że inaczej sie da się zbudować sylaby? Strasznie mi sie podoba ten język :)
    Mam pytanie: czy sąsziasz, że samodzielna nauka albańskiego ma jakikolwiek sens? Wiem, że język ten nie należy do grupy języków słowiańskich, do indoeuropejskich też nie do końca (w każdym razie do dzis toczą się na ten temat dyskusje). Uczę się co prawda chorwackiego, więc siłą rzeczy znam również serbski i bośniacki, czy ta zanjomość może służyć mi pomocą?

    Pozdrawiam serdecznie
    ula
    http://slavonic-languages.blogspot.de/

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Albańczycy mają dużo fajnych piosenek :) Zrobię kiedyś wpis na ten temat.

      Tak, ё wymawia się, gdy jest akcentowane i tam, gdzie jego redukcja sprawiłaby, że nie można by było wymówić grupy spółgłoskowej (np. përjetoj - ciężko przecież wymówić prjetoj). Czyli tam, gdzie można ё opuścić, często się tak dzieje. Zazwyczaj opuszczane jest na końcu wyrazu, np. unë (czyt. un), mësojmë (czyt. mësojm); czasem w środku, np. Shqipëria (szciprija), punëtor (puntor), co jednak nie oznacza, że tak jest zawsze. Równie dobrze można spotkać się z wymową ё nawet na końcu wyrazów.

      Myślę, że samodzielna nauka języka każdego języka ma sens :) W przypadku języka albańskiego będzie to zapewne o wiele trudniejsze, niż w przypadku jakiegoś popularniejszego języka, głównie ze względu na brak materiałów. Ale jeśli ktoś bardzo chce, to wszystko się da :) Niestety znajomość żadnego języka słowiańskiego nie będzie bardzo pomocna przy nauce albańskiego, bo jest to język izolowany, co oznacza, że nie ma żadnej rodziny. Ale to nie powinno zniechęcać. Mogą przerażać formy rzeczownika - określoność, tworzenie liczby mnogiej. Ale jeśli opanuje się te podstawowe kwestie, to dalsza gramatyka nie jest trudna. Przypadki są bardzo proste, tworzenie czasów też. Duża odmienność słownictwa też może być plusem - to co inne, czasem łatwiej się zapamiętuje.
      Jakby co, ja jestem zawsze do usług :)

      Pozdrawiam i na pewno odwiedzę Twojego bloga :)

      Usuń